Również dla tych, co wiedzą już prawie wszystko
(i co to pierwszy raz - też!)

Narzędzia specjalistyczne

GPS

• GPS

GPS, czyli po polsku Nawigator Osobisty. Niezrównany przyrząd do określania swojego położenia na powierzchni ziemi, gdziekolwiek byś był. Dzieje się to dzięki nieruchomym 24 satelitom umieszczonym na orbicie Ziemi. Posiadany przez ciebie GPS przyjmuje sygnały radiowe z satelitów w swoim zasięgu (wystarczą 3), by dzięki obliczeniom opartym na opóźnieniach sygnałów obliczyć dość precyzyjnie twoje położenie. Co to oznacza?
Mając GPS w kieszeni wyruszam na wędrówkę po górach i mam następujące możliwości do wyboru:

1. Wychodzę z mego obozowiska pierwej pobrawszy namiar jego położenia - niech to będzie East AB^o ab' xx'', North ST^o st' yy''. Idę sobie dolinami, lasami. Nic mnie nie obchodzi. Po paru godzinach stwierdzam, że czas wracać. Wyjmuję z kieszeni GPS, pobieram aktualny namiar (niech będzie dowolny) i wciskam klawisz GOTO. Ponieważ w danych urządzenia będzie zapisany w pamięci namiar obozowiska, wskazuję go jako mnie interesujący. Na wyświetlaczu urządzenia pojawia się obrazek kompasu. Staram się by jego północ była zgodna z faktyczną północą (istnieje opcja pozwalająca wybrać North zawsze u góry ekranu - jak na mapie - lub ustawiająca się na ekranie zawsze w kierunku rzeczywistej północy geograficznej) i strzałka wskaże mi dokładny kierunek, w którym znajduje się obóz. Ponadto mogę odczytać odległość w linii prostej do obozowiska oraz (gdy już ruszę w jego kierunku) szybkość, z jaką się poruszam. Mam również możliwość odczytania, o której godzinie powinienem dojść do miejsca postoju, jeśli przeciętna szybkość mego marszu się nie zmieni.
2. Wychodzę z mego obozowiska mając już namiar jego położenia. Idę sobie dolinami, lasami, zaś w GPS odnotowywana jest dokładna marszruta. Powrót może nastąpić poprzez śledzenie narysowanej na ekranie mapki, gdzie jest uwzględniony każdy skręt w lewo czy prawo. Tak więc wracam :jak po sznurku".
3. Wychodzę z mego obozowiska mając już namiar jego położenia - nadal jest to East AB^o ab' xx'', North ST^o st' yy''. Idę sobie dolinami, lasami w kierunku miejscowości (szczytu, stawu) położonego w punkcie East AB^o cd' gg'', North ST^o uw' pp''. Współrzędne miejscowości wpisałem sobie dzięki posiadanej mapie.
4. Wychodzę z mego obozowiska mając już namiar jego położenia. Idę sobie dolinami, lasami, do bazy danych w GPS wpisałem kierunek ku miejscowości (szczytowi, stawowi) położonej np. 47^o od obozowiska. Kierunek ustaliłem dzięki kompasowi, który zgrałem z mapą okolicy. Mogłem też podać odległość do tej miejscowości, wówczas jednak GPS sam obliczyłby dokładne współrzędne.
5. Wychodzę z mego obozowiska mając już namiar jego położenia - niech to nadal będzie East AB^o ab' xx'', North ST^o st' yy''. Idę sobie dolinami, lasami i od czasu do czasu naciskam sobie klawisz GOTO. w ten sposób mogę odwiedzić wszystkie pobliskie uroczyska, których namiary pobrałem podczas poprzednich tam bytności.
6. Nie wychodzę z mego obozowiska, ale mając już namiar jego położenia przełączam GPS w tryb symulatora i posługując się mapą układam sobie marszrutę, którą dopiero odbędę. w ten sposób będę mógł obliczyć odległości między poszczególnymi punktami (tylko w linii prostej pomiędzy dwoma punktami) i wędrować wybraną trasą używając jedynie przycisku z napisem GOTO.

Przedstawione poniżej zdjęcia urządzenia ukazują kilka możliwych stanów wyświetlacza. Możesz sam wydedukować, co do czego służy. Znajomość angielskiego jest potrzebna choćby w takim stopniu, by rozumieć skróty literowe poszczególnych funkcji, jeśli ktoś nie wbił ich sobie do głowy czytając polską instrukcję.

Garmin

Oto opis funkcjonowania Nawigatora Osobistego na podstawie używanego przeze mnie urządzenia firmy Garmin, model GPS 12:

Po włączeniu GPS pojawia się firmowy ekran powitalny, a zaraz potem możemy popatrzeć, jak urządzenie pobiera sygnały z satelitów.

W opcjach wcześniej ustawiliśmy oczywiście rejon naszego działania, a więc Europę. Dzięki temu GPS wie, które satelity powinien namierzać i od razu uwidacznia to na wyświetlaczu, na kole horyzontu (środkowe koło ukazuje umownie niebo pod kątem 45^o).

Poniżej pojawiają się słupki wykresu. Każdy słupek to namierzony satelita. Pod nim znajduje się jego numer i uwidoczniony on jest również na kole horyzontu. Każdy słupek pojawia się w postaci konturu, co oznacza, że został on namierzony, a kiedy GPS otrzyma on niego pełny zestaw danych wówczas słupek wypełni się czernią.

Gdy GPS uzyska już komplet danych, sam przełączy się na kolejny ekran, określający parametry pozycji i poruszania się.

Teraz można zapoznać się ze wskazaniami na temat szerokości i długości geograficznej. Jeśli było więcej satelitów niż 3, otrzymamy jeszcze liczbę określającą wysokość nad poziomem morza. Po pewnym czasie odczytamy (jeśli ustawimy te opcje) całkowity czas podróży, średnią lub maksymalną prędkość na trasie, przebytą odległość (w linii prostej bez uwzględniania zmian wysokości).

Podczas pobierania danych - trwa to ok. 5 minut - należy samemu stać nieruchomo lub urządzenie stabilnie gdzieś położyć. Otoczenie powinno być wolne od przeszkód zakłócających komunikację (wysokich budynków, gęstego lasu, wyniosłych gór).

Mamy możliwość nadania nazwy namierzonemu punktowi oraz określić jego graficzny znak na mapce. Pozostaje teraz tylko zapisać pozycję w pamięci urządzenia.

Mapka powstaje na ekranie wyświetlacza w postaci punktów nawigacyjnych rozmieszczonych proporcjonalnie i połączonych linią naszych wędrówek, jeśli GPS był cały czas włączony.
Dzięki urządzeniu możemy dowiedzieć się o odległości w prostej linii między miejscem, gdzie się znajdujemy, a miejscem, do którego zamierzamy dojść, jaki jest azymut oznaczający cel, oraz... kiedy należy się spodziewać wschodu i zachodu słońca w tym rejonie i o tej porze roku.

Uzyskiwane parametry były niegdyś programowo zakłócane w modelach GPS przeznaczonych dla cywilnego użytkownika (decydowały o tym względy militarne). Obecnie odstąpiono od tego procederu i nawigatory podają namiary z dokładnością przybliżoną od 20 metrów do 1 metra.

W pracy z GPS możemy w każdej chwili wybrać punkt, do którego chcemy iść, wybrać funkcję GOTO i zobaczyć ekran kompasu lub umownej szosy prowadzącej do celu.

Ruchome fragmenty grafiki ustawiają się odpowiednio do kierunku, który powinniśmy przyjąć, aby dojść do celu. Ponadto otrzymujemy informację o odległości pozostałej do przebycia, zaś kiedy osiągniemy (ustaloną przez nas wcześniej) strefę bezpośredniej bliskości, np. 200 m, wówczas odczytamy na ekranie komunikat o tym, że zbliżamy się do miejsca, o które nam chodziło.